به گزارش نمایندگان: انتخابات تناسبی الگویی از انتخابات در مجلس به شمار می رود که افراد نمایندگان خود را از فهرست های انتخاباتی برگزیده و در نهایت پس از مشخص شدن وزن جریان های سیاسی از مجموع آرای اخذ شده، به نسبت آرا، کرسی های نمایندگی بین ائتلاف ها و جریان ها تقسیم می شود.

این مصوبه مجلس هرچند در بار نخست بررسی شورای نگهبان محل ابهام اعضای این شورا بود که برطرف شد اما هیات عالی نظارت بر سیاست های کلی مجمع تشخیص مصلحت نظام آن را مغایر با برخی بندهای سیاست های کلی انتخابات تشخیص داد؛ سرانجام با اصرار نمایندگان بر تصمیم خود این مصوبه راهی مجمع شد.

این شیوه شمارش آرا، موافقان و مخالفانی دارد؛ موافقان آن می گویند که این روش به تقویت احزاب و شایسته گزینی کمک می کند اما منتقدان اشکالات متعددی برای آن فهرست می‌کنند که مهمترین آن قطع رابطه مستقیم مردم با نماینده، نادیده گرفتن شرایط اجتماعی حاکم بر تهران، بروز ائتلاف های یک شبه انتخاباتی و وامدار شدن فرد به فهرست ها به جای مردم است.

برای بررسی ابهامات و شبهات انتخابات تناسبی،  مناظره ای با حضور جعفر قادری نماینده شیراز و طراح طرح، مجتبی رییسی پژوهشگر و موافق انتخابات تناسبی و محمدرضا شمسا کارشناس سیاسی و مخالف این نوع انتخابات انجام شده که جزئیات آن به شرح زیر است:

اشکالات و ایرادات طرح انتخابات تناسبی در دوره‌های بعد قابل اصلاح است

جعفر قادری نماینده مردم شیراز در مجلس در ابتدا با ارایه توضیحاتی از سابقه تلاش برای اصلاح قانون انتخابات مجلس و در تشریح انتخابات تناسبی بیان داشت: از زمان مجلس پنجم بحث های در مورد اصلاح نظام ساختاری انتخابات مطرح بود و حتی در مجلس هشتم سه طرح استانی شدن انتخابات، واگذاری بخشی از اختیارات مجلس به شورای عالی استان ها و تقویت احزاب بیان و در مجالس نهم و دهم ایرادات و اشکالات آنها بررسی شد.

طراح طرح تناسبی شدن انتخابات اضافه کرد: در نهایت در مجلس یازدهم چهار طرح برای اصلاح انتخابات مطرح شد و یکی از آنها تناسبی بودن انتخابات بود که با جمع بندی صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که این طرح در شهر تهران اجرایی شود؛ اگر در انتخابات پیش رو این مدل در حوزه تهران اجرایی شود بنا داریم برای دوره های بعد اشکالات و ایرادات آن را برطرف کنیم و در برخی از دیگر حوزه ها نیز به اجرا بگذاریم.

این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه در نظام اکثریتی هم شاهد حاکمیت اکثریت بر اقلیت نیستیم، بلکه در حاکمیت اقلیت منسجم بر اکثریت غیر منسجم نیز بروز می کند، این شیوه انتخاباتی را نیز غیر عادلانه توصیف کرد و گفت: در نظام تناسبی هر جریانی متناسب با سهم خود از کل آرا می تواند کرسی بگیرد و کاملا عادلانه است در حالی که در نظام اکثریتی ممکن است اقلیت ۲۰ درصدی کل کرسی ها را به خود اختصاص دهد و این هم کاملا ناعادلانه است.

قادری افزود: ایراد دیگری که هیات عالی نظارت مجمع گرفته، این است که انتخابات تناسبی مخالف شایسته سالاری است در حالی که از نظر ما این شیوه عین شایسته سالاری است زیرا در نظام اکثریتی کل افراد لیست رای می آورند و حتی اگر چوب خُشک هم در لیست باشد رای خواهد آورد و این شایسته سالاری نیست، ولی در نظام تناسبی هر جریانی متناسب با وزن رای خود کرسی می گیرند و افراد ضعیف فهرست رای نمی آورند و این افراد توانمند و شاخص هستند که رای می آورند.

نماینده مردم شیراز ایراد دیگر مجمع را وجود «تبعیض» در مصوبه مجلس عنوان کرد که گفته شده چرا انتخابات تناسبی فقط در تهران برگزار شود. او گفت: در یکی از جلسات گفتند نظام تناسبی باید بیشتر به فهرست ها بها بدهد و به افراد بها ندهد و ما با اصلاحاتی که انجام دادیم، نقش فهرست ها را پر رنگ‌تر کردیم اما پس از آن از اینکه نقش احزاب پررنگ شده بود، به این موضوع ایراد گرفته شد.

این نماینده مجلس توضیح داد: ایرادی که گرفتند این بود که می گفتند سیاست های کلی انتخابات در حمایت از افراد است در صورتی که خودشان می دانند در نظام تناسبی افراد دیگر کنار فهرست ها قرار نمی گیرند و نظام تناسبی دقیقا نظام رقابت فهرست ها است. فهرست می‌تواند باز یا بسته باشد ولی اینکه ما بیاییم کنار فهرست اسم افراد را هم به صورت منفرد بیاوریم در هیچ جای دنیا مرسوم نیست.

نظام انتخاباتی مورد نظر یک مدل اختراعی است

وی با تشریح مدل اختراعی و ابتکاری در طرح تناسبی اظهار داشت: تناقضاتی که در مطالبات آقایان وجود دارد ما را ناچار می‌کند که یک مدل اختراعی ابتکاری را درست کنیم که در این مدل اختراعی ابتکاری ممکن است بعضی بخش ها را درست می کنیم ممکن است بعضی بخش ها مشکل داشته باشد. در مجموع آنها می خواهند با عینک حداکثری به مدل تناسبی نگاه کنند و این اصلا شدنی نیست.

وی اضافه کرد:ایراد دیگری که برخی به این طرح گرفتند مشکلات در اجرای طرح بود که وزارت کشور اعلام کرد با این شیوه شمارش آرا سخت می شود که البته در جلسه ای به معاونان این وزارتخانه توضیح داده شد که اگر در حالت عادی شمارش آرا سه روز طول بکشد، در این روش ممکن است یک روزه نتایج مشخص شود.

منبع: ایرنا

انتهای پیام