به گزارش نمایندگان، بر اساس آخرین اصلاحات ماده۱۸۲آیین نامه داخلی مجلس دولت موظف است لایحه بودجه سالانه کل کشور را در دو بخش به مجلس تقدیم کند؛ بخش اول ماده واحده، شامل احکام مورد نیاز برای اجرای بودجه کل کشور،  سقف منابع بودجه عمومی دولت به تفکیک درآمدها و واگذاری دارایی­های سرمایه­ای و مالی و اجزای اصلی آنها از جمله: مالیات و حقوق و عوارض گمرکی، درآمد ناشی از فروش کالا، خدمات و حقوق مالکانه، منابع حاصل از فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآورده های نفتی و گازی، منابع حاصل از واگذاری سهام، سهم الشرکه و اموال دولت و واگذاری اوراق مالی اسلامی، ترازهای عملیاتی، سرمایه ای و مالی بودجه عمومی دولت،  فروض برآورد منابع و مصارف بودجه.

دولت این بخش را در آذر ماه تقدیم مجلس کرد و رسیدگی به آن در مجلس اکنون پایان یافته اما با اصرار مجلس بر سه بند از ایرادات شورای نگهبان و ارجاع آن به مجمع تشخیص مصلحت هنوز بخش اول بودجه تایید نهایی و آماده ابلاغ نشده است.

آخرین وضعیت بخش اول لایحه بودجه 1403

 مهلت مجلس برای رسیدگی به بخش اول، از زمان وصول حداکثر دو­ماه است. پس از اتمام رسیدگی بخش اول لایحه بودجه، مصوبه مجلس به شورای نگهبان ارسال و پس از تأیید آن شورا به دولت ابلاغ می شود.

بر اساس این گزارش، در هفته اخیر ایرادات شورای نگهبان از لایحه بودجه 1403 در صحن علنی مجلس بررسی شد و هر سه ایراد شورای نگهبان با اصرار مجلس بر مصوبات پیشین خود، به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع داده شد.

 شورای نگهبان در مجموع  در بررسی دوباره مصوبه مجلس، ۳ ایراد از لایحه بودجه ۱۴۰۳ گرفته بود که دو ایراد مربوط به ناترازی میان منابع و مصارف بودجه بود و یک ایراد نیز از نحوه اخذ مالیات از حساب‌های غیرتجاری بود که هر سه ایراد با اصرار مجلس بر نظر خود برای بررسی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع داده شد. نمایندگان در بررسی ایراد شورای نگهبان از بند الحاقی یک تبصره ۱۵ لایحه بودجه در خصوص تخصیص ۱۷۰ همت برای تادیه دیون دولت به سازمان تامین اجتماعی و متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان، با اصرار خود این بند را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع دادند. موضوع فوق‌العاده خاص کارمندان و نحوه محاسبه حساب های تجاری برای دریافت مالیات دو مورد دیگری است که باید از سوی مجمع تشخیص تعیین تکلیف شود. 

آیا فرصتی برای بررسی بخش دوم بودجه باقی مانده است؟

بر اساس آیین نامه دولت موظف است حداکثر 10 ­روز از زمان ابلاغ بخش اول قانون بودجه، با رعایت احکام و سقفهای مصوب موضوع بند «الف» این ماده، جداول تفصیلی بودجه را به همراه نسخه الکترونیکی دارای قابلیت خوانش رایانه ای به­ گونه ­ای که ارقام تشکیل ­دهنده و محاسبات مربوط به هر ردیف قابل مشاهده و پیگیری باشد، به مجلس ارسال کند. سنجه­ های ارزیابی برنامه­ های قوه مقننه، قوه قضائیه، وزارتخانه­ ها، سازمان های مستقلی که عالی ­ترین مقام آن را رئیس ­جمهور منصوب می­کند، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نیروهای مسلح، نهادهای زیرنظر مقام معظم رهبری و نهادهای مصرح در قانون اساسی باید ضمیمه جداول تفصیلی باشد.

هیئت رئیسه موظف است بلافاصله پس از وصول این بخش، آن را برای اطلاع نمایندگان در سامانه، بارگذاری و بخشهای مربوط به هر کمیسیون را ارجاع نماید. نمایندگان پنج ­روز فرصت دارند تا پیشنهادهای خود را در رابطه با جداول در سامانه ثبت کنند. پیشنهادهای نمایندگان در کمیسیون­ها، کمیسیون تلفیق و صحن مجلس با اولویت رسیدگی به جداول مربوط به منابع بودجه عمومی دولت و منابع و مصارف دستگاهها و نهادهای مذکور، به تفکیک برنامه های عملیاتی آنها مورد رسیدگی قرار می­گیرد.

در این بخش فقط به ارقام و اعداد جداول بدون تفکیک کلیات و جزئیات رسیدگی می­شود و هیچ حکمی در این مرحله قابل بررسی و تصویب نیست و پیشنهادها نیز نباید مغایر قوانین جاری و مصوبه بخش اول باشد. ترتیب و زمان بندی رسیدگی به پیشنهادهای نمایندگان در کمیسیون­ها، کمیسیون تلفیق و صحن مجلس، مشابه ترتیب و زمان­بندی مذکور در بند «الف» این ماده است. مهلت مجلس برای رسیدگی به بخش دوم از زمان وصول حداکثر به مدت چهل روز است.

چنانچه در هنگام رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق درباره جزئیات ماده واحده یا جداول تفصیلی بودجه، مصوبه کمیسیون تلفیق در صحن مجلس رأی نیاورد، کمیسیون مزبور موظف است حداکثر ظرف سه روز (بدون احتساب تعطیلات رسمی) گزارش جدید خود را به مجلس ارائه کند. در این مرحله نمایندگان یک روز فرصت دارند تا پیشنهادهای خود را در مورد تغییرات کمیسیون تلفیق ثبت نمایند.

بخش اول بودجه 1403 کی ابلاغ می شود؟

بر اساس آنچه داود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد: بخش اول بودجه 1403 تقریبا در حال نهایی شدن در مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای نگهبان است و فکر می‌کنیم تا یک هفته آینده این بخش تمام و ابلاغ شود. بخش دوم لایحه بودجه 1403 هم در دولت آماده است و منتظر هستیم به مجلس ارائه کنیم.

حتی اگر دولت در همین هفته هم بخش دوم لایحه بودجه سال آینده را تقدیم مجلس کند، زمانی برای طی شدن مراحل مندرج در آیین نامه باقی نمانده است چرا که وقتی بخش دوم بودجه ارسال شود، باید یک تا دو هفته در صحن بررسی شود.

مجلس شورای اسلامی در هفته پیش رو، در روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه شنبه جلسه علنی دارد و برای نهایی کردن بخش اول بودجه سال آینده، انتظار نظر نهایی مجمع تشخیص مصلحت نظام است که نمایندگان احتمال می دهند اواسط هفته آینده و شاید هم هفته بعد از آن تعیین تکلیف شود و پس از اعلام نظر مجمع، بودجه به دولت ابلاغ می‌شود و پس از آن نیز جداول را از سوی دولت دریافت می شود!

ماده 184 آیین نامه داخلی مجلس پیش بینی کرده است که چنانچه لایحه بودجه سالانه کشور تا تاریخ تعیین شده در این آیین‌نامه به مجلس تسلیم نشود دولت موظف است لایحه چند دوازدهم بودجه را نیز به مجلس تسلیم نماید. این لایحه پس از چاپ و توزیع در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد. ابتداء نماینده دولت و سپس دو مخالف و دو موافق به‌ترتیب هرکدام به مدت پنج دقیقه صحبت می‌کنند و سپس کلیات لایحه به رأی گذاشته می‌شود. درصورت تصویب، رسیدگی به لایحه در ردیف اول دستور جلسه علنی بعد قرار می‌گیرد. در وقت رسیدگی ابتداء پیشنهاد نمایندگان درخصوص میزان چند دوازدهم مطرح و درصورت عدم تصویب نسبت به عدد چند دوازدهم پیشنهادی دولت رأی‌گیری می‌شود.
تبصره این ماده می گوید مجلس چند دوازدهم بودجه را بر مبنای آخرین قانون بودجه سالانه مصوب مجلس رسیدگی می‌کند و  حداکثر مدتی که مجلس می‌تواند برای بودجه چند دوازدهم تصویب نماید سه‌ دوازدهم است.
البته درباره اینکه بودجه سال آینده مشمول این بند شود، تصمیم با هیات رئیسه مجلس خواهد بود.

انتهای پیام