به گزارش نمایندگان، در پی شهادت آیت الله رئیسی، رئیس جمهور حالا مدیریت هیات دولت با موافقت رهبر معظم انقلاب به محمد مخبر سپرده شده تا کمتر از دو ماه آینده که انتخابات برگزار و رئیس جمهور آینده انتخاب شود.
در ۸ شهریور ۱۳۶۰ بود که محمدعلی رجایی، رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی در انفجاری مهیب به شهادت رسید. در آن زمان مطابق اصول ۱۳۰ و ۱۳۱ ویرایش اول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۳۵۸) در صورتی که رئیس‌جمهور ایران به دلیل عزل، کناره‌گیری، غیبت، بیماری یا فوت از انجام وظایف قانونی خود ناتوان باشد، وظایف او به شواریی به نام شورای موقت ریاست جمهوری ایران واگذار می‌شد. بر این اساس دو ماه پس از انتخاب شهید رجایی و پس از انفجار دفتر نخست وزیری در مهر ماه سال ۶۰ سومین انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شد. در این دوره از انتخابات حضرت آیت الله خامنه‌ای پیروز انتخابات شدند.
در اصلاح قانون اساسی سال ۱۳۶۸ و پس از همه پرسی ۶ مردادماه همان سال، پست جدیدی به قوه مجریه کشور اضافه شد که «معاون اول رئیس جمهور» نامیده می‌شد و از لحاظ حقوقی دومین مقام عالی‌رتبه در هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران پس از رئیس‌جمهور است.
معاون اول و مدیریت قوه مجریه
بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ «در صورت فوت، عزل، استعفاء، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس‌جمهور یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس‌جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضاییه و معاون اول رئیس‌جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت ۵۰ روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود. در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس‌جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب می‌کند.»
در پی شهادت رییس‌جمهور بر اثر سانحه بالگرد حامل وی و همراهانش، با موافقت مقام معظم رهبری، محمد مخبر، با عنوان معاون اول، مسئولیت‌های رئیس‌جمهور را عهده دار شد و با تشکیل شورایی که ترکیب آن در قانون مشخص شده است، انتخابات ریاست‌جمهوری زودهنگام می‌بایست تا 50 روز دیگر یعنی 18 تیر ماه برگزار شود.
رئیس جمهور بعدی 4 ساله است
بر اساس آنچه هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرده، رئیس جمهور منتخب مردم رئیس جمهوری است که یک دوره 4 ساله را آغاز خواهد کرد لذا باید گفت منتخب بعدی برای 4 سال رئیس‌جمهور کشور خواهد بود.
همچنین بر اساس اصل 132 در مدتی که اختیارات و مسئولیت‌های رئیس جمهور بر عهده معاون اول یا فرد دیگری است که به موجب اصل یکصد و سی و یکم منصوب می گردد، وزرا را نمی توان استیضاح کرد یا به آنان رای عدم اعتماد داد و نیز نمی‌توان برای تجدید نظر در قانون اساسی و یا امر همه پرسی اقدام کرد.
این دوره از انتخابات بر اساس قانون انتخابات ریاست جمهوری برگزار می‌شود و به نظر می رسد کسانی بتوانند کاندیدا شوند که بر اساس آخرین نظر تفسیری شورای نگهبان در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم امکان کاندیداتوری را داشتند. در اردیبهشت ماه سال 1400 آخرین شرایط کاندیداهای ریاست جمهوری به این شرح از سوی شورای نگهبان اعلام شده بود:
- در بازه سنی ۴۰ تا ۷۵ سال باشند
- حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن باشند
- سابقه تصدی حداقل ۴ ساله در سمت‌های مدیریتی کشور را که به طور کامل مصادیق آن از جمله برای وزرا ذکر شده را داشته باشد
- وزرا، استانداران، شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر جمعیت، فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشگری و بالاتر می توانند کاندیدا شوند
- تمام نامزدها باید عدم سوء پیشینه ارایه دهند و سابقه محکومیت کیفری نداشته باشند.
که برخورداری از این شروط، زمینه‌ای است برای این که شورای نگهبان بتواند، شرایط مقرر در اصل ۱۱۵ قانون اساسی یعنی رجل سیاسی مذهبی و مدیر و مدبّر بودن و حسن سابقه را در این افراد احراز کند.
انتهای پیام
نظر شما