پایگاه خبری تحلیلی نمایندگان ما: روز ۲۸ در حافظه تاریخی ملت ایران روزی است که با تثبیت دیکتاتوری و دخالت مستقیم بیگانگان در تعیین سرنوشت و منافع ملی ایران گره خورده است. کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تحولات بسیاری را در تاریخ معاصر ایران ایجاد کرد و به‌رغم و واکاوی و پژوهش‌های تاریخی با گذشت چندین دهه، رویدادی است که ناگفته‌های بسیاری درباره آن وجود دارد. جدا از زوایای آشکار و پنهان کودتای ۲۸ مرداد، هر سال حرف و حدیث های بسیاری درباره این موضوع مطرح می‌شود. از دخالت‌های بیگانگان و دست‌های پشت پرده آمریکا و انگلیس و روسیه در وقوع کودتای ۲۸ مرداد، اختلافات ملی و مذهبی‌ها و نقش آن در سقوط دولت دکتر محمد مصدق، نقش حاکمیت دیکتاتوری در این رویداد، بازتعریف‌هایی که سیاست موازنه منفی و نفت به عنوان یک سرمایه ملی صورت گرفته است تا مصادره به مطلوب‌هایی که از سوی جناح‌ها و جریان‌های مختلف سیاسی در تفسیر علل کودتای ۲۸مرداد و سقوط دولت ملی انجام می‌گیرد.
در جریان مذاکرات هسته‌ای برای احیای برجام، برداشت‌ها و قیاس‌هایی نادرست از کودتای ۲۸ مرداد و تبرئه آمریکا و دست‌های پشت پرده کودتا، قضاوت‌های یک طرفه در داستان دشمنی‌های بنیادی آمریکا با ایران ارائه شده است.
یکی از سوالاتی که در سالروز کودتای ۲۸ مر داد مطرح شده این است که «آیا کودتای ۲۸ مرداد و متعاقب آن اشغال سفارت آمریکا در تهران، عامل اصلی تداوم کینه و دشمنی متقابل بین دولت‌های ایران و آمریکا است؟ با حروف بسیار درشت می‌توان نوشت: نه!»
این پرسش و پاسخ‌ها درباره یک واقعیت تاریخی معاصر در شرایطی ایراد می شود که درباره آن اسناد معتبر و مکتوب و روایان تاریخ شفاهی این موضوع را تایید می‌کنند که کودتا از طریق عملیات مشترک سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و انگلیس و وابستگان آنها در ایران اتفاق افتاد و نتیجه آن سقوط دولت ملی بود.
ملی شدن صنعت نفت و رسیسه چینی برای کودتا
در تاریخ هفتم اردیبهشت ۱۳۳۰ طرح ۹ ماده‌ای اجرای ملی شدن صنعت نفت ایران در مجلس شورای ملی برای خلع ید تصویب شد. همزمان با ملی شدن صنعت نفت ایران انگلیس به این موضوع اعتراض و از ایران به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کردکه با دفاعیه دکتر مصدق از حقوق مسلم ایران با استناد به اصل آزادی و عدالت و حق دولت‌ها و ملت‌ها بر تعیین سرنوشت و حاکمیت خویش، ادعای انگلیس رد شد و به این ترتیب صنعت نفت ایران در مجامع بین‌المللی نیز به رسمیت شناخته شد. پس از ملی شدن صنعت نفت ایران، دکتر مصدق به عنوان نخست وزیر انتخاب شد. نفت موضوعی ملی بود و ملی شدن آن با حمایت همه جانبه جریان‌های سیاسی وقت اتفاق افتاد و مقاومتی ملی برای مقابله با سیاست‌های استعماری انگلستان شکل گرفت. دولت سیاست اقتصاد بدون نفت را دنبال کرد و در آن شرایط به رغم تحریم‌های شدید، برنامه‌های سیاسی و اقتصادی خاصی اجرا شد. سیاست مقاومتی باعث شد که هم آمریکا و هم انگلیس مقاومت ملی ایران را در مقابله با سیاست استعماری خود تاب نیاورند و برای کودتا و سقوط دولت دسیسه چینی کنند.
دکتر مصدق در موضوع نفت، سیاست موازنه منفی را در پیش گرفت در سیاست موازنه منفی، موضوع سهم خواهی چند قدرت قیب در یک کشور خاص در مورد یک موضوع خاص مطرح است. به دنبال اعطای امتیاز نفت جنوب به انگلیس از سوی دولت ایران، طرفداران موازنه مثبت خواستار اعطای امتیاز نفت شمال به روس‌ها شدند اما مصدق با در پیش گرفتن سیاست موازنه منفی با دادن امتیاز نفت شمال به روس‌ها مخالف و از طرفی به دنبال استیفای حقوق ایران از نفت جنوب بود.
نه شرقی و نه غربی موانه منفی نیست
برخی دیدگاه‌ها به دنبال یکسان انگاری سیاست نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی ایران با سیاست موازنه منفی هستند این دو تفاوت‌های بسیاری دارند به این معنا که در موازنه منفی قدرت‌ها در یک کشور حضور دارند و برای منافعی خاص در رقابت هستند که در این حالت دولت و حاکمیت با اتخاذ سیاست موازنه منفی به دنبال جلوگیری از درگیری آنها با یکدیگر یا با کشور مزبور است اما در شعار نه شرقی نه غربی موضوع استقلال مطرح است و فضا برای هیچ قدرت خارجی در کشور مهیا نشده است که ادعای منفعت طلبی در مورد حقوق و منافع ملی ایران را داشته باشد. در شعار نه شرقی نه غربی که بر استقلال جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد زمینه سهم خواهی برای قدرتهای رقیب در کشور وجود ندارد و بنابر این موازنه منفی و شعار نه غربی و نه شرقی از اساس تفاوت دارند.
انرژی هسته ای ایران صلح آمیز است
از طرفی در برخی تحلیل‌ها و اظهار نظرها با مقایسه نفت با انرژی هسته‌ای به دنبال وزن دهی متفاوت به این دو موضوع هستند و از انرژی هسته ای بیش از ماهیت و کاربردهای علمی و صلح آمیز آن به جنبه امنیتی و بازدارندگی آن اشاره می‌کنند در شرایطی که امروزه انرژی هسته ای ازمنابع مهم در تولید برق به شمار می رود. با توجه به پایان پذیر بودن سوخت‌های فسیلی مثل نفت و گاز و همچنین آلایندگی این سوخت‌ها، اغلب کشورهای جهان به دنبال دستیابی به سوخت ارزان و بدون آلایندگی هستند و انرژی اتمی از جمله آنها است. مزیت های زیست محیطی یکی از حامل‌های مهم انرژی در سطح جهان باشد. زیرا هزینه های جاری تولید انرژی هسته ای در قیاس با سایر انرژی ها بسیار پایین است.
تاکید بر ماهیت نظامی و امنیتی و در نهایت بازدارندگی انرژی هسته ای در کشور در حالی مطرح می‌شود که رهبر معظم انقلاب کاربرد سلاح هسته ای و کشتار جمعی را حرام دانسته اند در بهمن ماه ۱۳۸۸ نیز بیان فرمودند «ما اعتقاد به بمب اتم نداریم، به سلاح اتمی نداریم؛ دنبالش هم نخواهیم رفت. برطبق مبانی اعتقادی ما، مبانی دینی ما، به کار بردن اینگونه وسائل کشتار جمعی اصلاً ممنوع است، حرام است؛ این، ضایع کردن حرث و نسل است که قرآن آن را ممنوع کرده؛ ما دنبال این نمی‌رویم…»
برخی افراد و جناح‌ها بی توجه به این اصل مهم و فواید استفاده صلح آمیز انرژی هسته ای برای کشور همچنان بر مخالفت با برنامه هسته ای پافشاری می‌کنند و تحریم ها را بیش از هر چیز به پرونده هسته ای ایران پیوند می‌زنند.
در جریان مذاکرات هسته ای و سالروز کودتای ۲۸ مرداد عده ای به دنبال انکار دست استعمار و سیاست امپریالیستی انگلیس و آمریکا در پایمال کردن منافع ملی وحقوق مسلم ایران هستند. ترجیح منافع جناحی بر حقوق و منافع ملی باعث شده است که آنها در جبهه دشمن و هم ردیف آمریکا و اسرائیل و همپیمانان آنها قرار گیرند و با کوک ساز مخالفت با برنامه صلح آمیز هسته ای به عنوان بخشی از منافع ملی، خاطرات همصدایی با استعمارگران و کودتای ۲۸ مرداد را در اذهان ملت ایران زنده کنند.
انتهای پیام
نظر شما