در بیش از دو دهه اخیر نام‌گذاری سال‌ها توسط رهبر انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای به‌ویژه از سال ۱۳۸۰ که با عنوان «اقتدار ملی و اشتغال‌آفرینی» آغاز شد نشان‌دهنده یک دغدغه عمیق و پایدار بوده است.
این نام‌گذاری‌ها که در سال‌های ابتدایی بیشتر رنگ و بوی اعتقادی داشتند به‌تدریج به سمت مسائل ملموس‌تر و عینی‌تر حرکت کردند و از اواخر دهه ۷۰ اقتصاد به محور اصلی این شعارها تبدیل شد. اما آنچه در این میان برجسته است تأکید مستمر بر این باور است که ریشه حل مشکلات کشور نه در خارج از مرزها بلکه در داخل و با تکیه بر توان داخلی نهفته است. شعار سال ۱۴۰۴ «سرمایه‌گذاری برای تولید» نقطه اوج این نگاه راهبردی است.
شعارهای اقتصادی، سفری از امید به عمل
نگاهی به شعارهای سال‌های گذشته نشان می‌دهد که اقتصاد از دهه ۸۰ به دغدغه‌ای محوری در نگاه رهبری تبدیل شده است. سال ۱۳۸۰ با «اقتدار ملی و اشتغال‌آفرینی» آغازگر این مسیر بود و پس از آن عناوینی چون «رونق تولید» (۱۳۹۸) «جهش تولید» (۱۳۹۹) «تولید،پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» (۱۴۰۰) «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» (۱۴۰۱) و «مهار تورم، رشد تولید» (۱۴۰۲) نشان‌دهنده یک سیر تکاملی در این راهبرد هستند. هر یک از این شعارها مانند تکه‌های پازلی بخشی از استراتژی بزرگ‌تر تقویت اقتصاد مقاومتی را نمایان می‌کنند. اما واقعیت این است که با وجود این تأکیدها چالش‌هایی چون تورم بالا بیکاری و کوچک شدن سفره مردم همچنان پابرجاست. آیا این شعارها صرفاً آرمان‌هایی زیبا بوده‌اند یا نقشه راهی که به درستی اجرا نشده است؟
رهبر انقلاب بارها اعلام کرده‌اند که تولید کلید حل مشکلات اقتصادی است از کاهش وابستگی به نفت گرفته تا ایجاد اشتغال و مهار تورم. برای مثال در سال ۱۳۹۹ ایشان جهش تولید را «شعاری کاملاً انقلابی» خواندند که می‌تواند اعتماد به نفس ملی را تقویت کند و حتی ارزش پول ملی را بهبود بخشد اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که اگرچه در برخی حوزه‌ها پیشرفت‌هایی حاصل شد این جهش در زندگی روزمره مردم چندان محسوس نبود. همین امر زمینه‌ساز تداوم تأکید بر تولید در سال‌های بعد شد تا جایی که در سال ۱۴۰۳ «جهش تولید با مشارکت مردم» مطرح شد و حالا در ۱۴۰۴ به «سرمایه‌گذاری برای تولید» رسیده‌ایم.
چرا سرمایه‌گذاری؟ چرا حالا؟
شعار سال ۱۴۰۴ «سرمایه‌گذاری برای تولید»در نگاه اول شاید ادامه منطقی شعارهای پیشین به نظر برسد اما یک تفاوت اساسی دارد؛ تمرکز بر زیرساخت مالی تولید. در حالی که شعارهای قبلی بیشتر بر خود تولید و موانع آن متمرکز بودند این بار رهبری به سراغ ریشه‌ای‌تر کردن این راهبرد رفته‌اند. سرمایه‌گذاری چه خرد و چه کلان چه از سوی مردم و چه دولت به‌عنوان پیش‌نیاز تولید معرفی شده است. این انتخاب نشان می‌دهد که پس از سال‌ها تأکید بر تولید حالا زمان آن رسیده که موتور محرکه آن یعنی منابع مالی به طور جدی فعال شود.
رهبر انقلاب در پیام نوروزی ۱۴۰۴ تأکید کردند که «جهش تولید و برطرف کردن مشکلات معیشتی در گرو تحقق سرمایه‌گذاری در تولید است». این جمله کوتاه عمق استراتژی را نشان می‌دهد.
بدون پول تولید خواب است و بدون تولید اقتصاد مرده است. اما چرا این موضوع حالا پررنگ‌تر شده؟ پاسخ را می‌توان در شرایط کنونی جست اقتصاد ایران همچنان با تحریم‌ها تورم مزمن و کاهش قدرت خرید مردم دست‌وپنجه نرم می‌کند. در این میان نگاه به داخل و استفاده از ظرفیت‌های بومی بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می‌رسد.
جایگاه خاص ۱۴۰۴؛ کلید حل بحران در خانه
آنچه شعار ۱۴۰۴ را متمایز می‌کند پیوند آشکار آن با این باور ریشه‌ای است که راه نجات اقتصاد ایران نه در مذاکرات خارجی و نه در انتظار گشایش‌های بین‌المللی بلکه در داخل کشور است. این نگاه که در اقتصاد مقاومتی نیز ریشه دارد بارها از سوی رهبری تکرار شده است. برای مثال در سال ۱۴۰۰ ایشان تأکید کردند که «هر جا به توان داخلی تکیه کردیم، موفق بودیم و هر جا نگاه به خارج داشتیم شکست خوردیم»این جمله خط مشی اصلی شعارهای اقتصادی را روشن می‌کند و ۱۴۰۴ را به نقطه عطفی تبدیل می‌کند که قرار است این باور را از شعار به عمل برساند.
سرمایه‌گذاری برای تولید فراخوانی است هم به دولت برای مانع‌زدایی و زمینه‌سازی و هم به مردم برای ورود به میدان. رهبری در پیام نوروزی خود اشاره کردند که دولت باید نقش تسهیل‌گر داشته باشد و در جایی که مردم توان یا انگیزه کافی ندارند به‌عنوان جایگزین و نه رقیب وارد عمل شود. این دوگانه یعنی مشارکت مردمی و حمایت دولتی نشان‌دهنده یک راهبرد جامع است که اگر به درستی اجرا شود می‌تواند قفل مشکلات معیشتی را باز کند.
چالش‌ها و فرصت‌ها،آیا ۱۴۰۴ متفاوت خواهد بود؟
با این حال نمی‌توان چشم بر واقعیت‌ها بست. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که فاصله بین شعار و عمل گاهی به اندازه یک دره عمیق است. نبود زیرساخت‌های قوی سیاست‌گذاری‌های متناقض و عدم اعتماد سرمایه‌گذاران از جمله موانعی هستند که می‌توانند این شعار را هم به سرنوشت برخی شعارهای قبلی دچار کنند. اما فرصت‌ها هم کم نیستند ظرفیت عظیم نیروی انسانی جوان
منابع طبیعی غنی و پتانسیل بازار داخلی همه ابزارهایی هستند که اگر با سرمایه‌گذاری هدفمند همراه شوند می‌توانند تحولی واقعی ایجاد کنند.
در نهایت شعار سال ۱۴۰۴ نه فقط یک نام‌گذاری بلکه یک دعوت به اقدام است دعوتی که ریشه در این باور دارد که کلید حل بحران در خانه است. اگر این بار دولت و مردم دست در دست هم دهند و سرمایه‌گذاری را از حرف به عمل تبدیل کنند شاید ۱۴۰۴ نقطه شروعی باشد برای پایان کابوس اقتصادی‌ای که سال‌هاست گریبان‌گیر کشور است. اما اگر باز هم در اجرا لنگ بزنیم این شعار هم به فهرست بلندبالای آرزوهای برآورده‌نشده اضافه خواهد شد. انتخاب با ماست!
انتهای پیام
نظر شما