پایگاه خبری تحلیلی نمایندگان ما: دور هشتم مذاکرات در حالی به روزهای پایانی خود نزدیک می شود که هنوز نمی توان درباره نتیجه قطعی آن اظهار نظر کرد.

امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دولت سیزدهم می گوید: «به توافق نزدیک هستیم» که همان جمله عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه دولت دوازدهم در روزهای پایانی دور ششم مذاکرات است: « الان از همیشه به یک توافق نزدیک‌تر هستیم».

اما آیا ایران به توافق با غرب نزدیک است؟ اگر چنین است، چگونه توافقی؟ توافقی مانند توافقی که در دولت قبل انجام شد؟ چه تفاوتی بین توافق دولت سیزدهم با دولت دوازدهم وجود دارد؟ این ها سوالاتی است که دنبال کنندگان اخبار مذاکرات وین به دنبال پاسخ آنها هستند.

در حالی که علی باقری کنی سرپرست تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی با مناسب دانستن اوضاع برای توافق، سعی داشت تا نتیجه مذاکرات را مثبت نشان دهد اخباری از طرف های غربی منتشر شد که گمانه زنی ها را درباره پایان این دور از گفت و گو ها افزایش می دهد.

سال ۲۰۱۵  ایران اعلام کرد با طرف های غربی به توافق مشترکی با عنوان برنامه جامع اقدام مشترک «برجام»، رسیده است. نتیجه این توافق مشترک از سمت ایران محرمانه اعلام شد اما ناگهان متن انگلیسی آن در سایت های مختلف منتشر شد و واکنش ها و حواشی مختلفی را به دنبال خود ایجاد کرد.

حال با نزدیک شدن به روزهای پایانی مذاکرات دور هشتم و خوش بینی همه طرفها به توافق مجدد، خبرگزاری رویترز با ادعای اطلاع از پیش نویس تهیه شده توافق، اقدام به انتشار گزارشی در اینباره کرده است که موج جدیدی از واکنش ها را در چند روز اخیر در پی داشته است.

به نظر می رسد رویترز قصد دارد با انتشار این گزارش از روند مذاکرات وین در روزهای آخر تلاش کند تا با تسلط بر جو رسانه ای و افکار عمومی علاوه بر استفاده از ابزار فشار، مواضعی را به ایران تحمیل کند. این خبرگزاری از قول دیپلمات های غربی مدعی شده است که پیش نویس جدیدی برای برجام در ۲۰ صفحه تنظیم شده است که شامل اقدامات دو جانبه ایران و غرب برای بازگشت به تعهدات گذشته است. بر اساس این گزارش ایران باید  به سطح غنی‌سازی ۵ درصد بازگردد و در ازای آن آمریکا اقدام به آزادسازی ۷ میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در کره جنوبی می کند. در ضمن اشاره شده که در مرحله نخست، تحریم‌های نفتی برداشته نخواهند شد و پس از آن به تدریج به این موضوع پرداخته خواهد شد. مساله دیگری که در این گزارش به آن اشاره شده است آزادی تمامی شهروندان غربی از زندان‌های ایران است!

به گفته دیپلمات‌های غربی، فقط در صورت اجرای این شروط و تایید آن از سوی تمامی طرف‌های دخیل در مذاکرات برجام، اجرای گام‌های بعدی از جمله لغو تحریم‌ها علیه ایران و یا به عبارتی دیگر اجرای مجدد روح برجام آغاز خواهد شد. دوره زمانی اجرای هر یک از این گام‌ها هنوز مورد توافق قرار نگرفته است ولی فاصله زمانی بین اجرای گام‌های مقدماتی توافق تا روز اجرای روح اصلی برجام یعنی برداشتن تحریم‌ها ممکن است بین یک تا سه ماه طول بکشد. رویترز ادعا دارد در این توافق جدید دولت آمریکا به جای لغو کامل و بلادرنگ تحریم‌های نفتی علیه ایران، با صدور معافیت‌های سه ماهه شرایط لازم برای فروش نفت ایران در بازار جهانی را فراهم خواهد کرد.

لغو همه تحریم ها بر اساس قانون اقدام راهبردی هدف مذاکرات

این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران بارها و بارها اعلام کرده است بر اساس قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، به دنبال لغو کامل تحریم ها در مذاکرات و توافق احتمالی می باشد.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز مکررا و در شرایط مختلف بر این موضوع تاکید کردند.

مالک شریعتی نماینده تهران در مجلس در این زمینه گفته است: لغو همه تحریمها به منظور ‌انتفاع کامل اقتصادی ایران باید پیش شرط اساسی هرگونه توافق جدید باشد. تا در مورد همه چیز توافق نشود، درباره هیچ چیز توافق حاصل نشده است.

زهره الهیان عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص تاکید کرده است: تا لغو تحریم‌ها سیاست ایران بازگشت به تعهدات برجامی نیست.

غلامرضا شریعتی عضو هیات رئیسه فراکسیون دیپلماسی بین المللی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه لغو همه تحریم‌ها اولویت ما در مذاکرات است، بیان کرده است: در وهله اول توافقی در وین از نگاه مجلس مورد قبول است که در چهارچوب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها، صورت گیرد.

فریدون عباسی رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی کشور نیز در این باره می گوید: هدف اصلی مذاکرات برجامی در دوره جدید از توافقات هسته ای،  لغو تمامی تحریم ها خواهد بود و این مسئله یکی از شروط اصلی جمهوری اسلامی برای ادامه توافقات هسته‌ای خواهد بود.

در ادامه این اظهار نظرها، امروز نیز۲۵۰ نماینده مجلس در بیانیه ای به رییس جمهور ضمن بیان نکاتی درباره مذاکرات تاکید کردند که باید آمریکا و سایر اطراف بدعهد برجام به تعهد خود در لغو تحریم ها عمل کنند و بعد از راستی آزمایی، ایران به سراغ انجام تعهدات خود رفته و آن را انجام دهد.

با وجود تمام این تاکیدات و نگاه مجلس به توافق احتمالی، خبرگزاری رویترز مدعی شده است: «در مورد صادرات نفت ایران طبق توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، روسای‌جمهوری آمریکا هر ۹۰ یا ۱۲۰ روز معافیت‌ها را تمدید می‌کردند تا این‌که دونالد ترامپ تصمیم گرفت از برجام خارج شود و ایران را تحریم کند. در مذاکرات وین توافق شده که همین روند صدور معافیت دوباره اجرا شود.»

آیا تصمیم تیم مذاکره کننده این چنین است و ایران قصد دارد باز هم تنها به معافیت تحریم ها تن دردهد؟

دولت انقلابی مراقب باشد کلاه دولت قبل سرش نرود

سیدجواد حسینی کیا نماینده مجلس شورای اسلامی ضمن هشدار به دولت در خصوص نامه ۱۶۵ نماینده کنگره آمریکا به بایدن درخصوص برجام، گفت: دولت انقلابی مراقبت جدی کند کلاه دولت قبل سرش نرود.

وی افزود: دولت آمریکا باید تضمین عدم خروج از برجام، حذف مکانیسم ماشه و لغو تحریم های آیسا، کاتسا و UTERN بدهد و ابتدا نیز راستی آزمایی صورت گیرد تا توافقی عزتمندانه باشد.

باید منتظر ماند و دید تحریم ها رفع خواهد شد؟ راستی آزمایی مورد قبول ایران به چه صورت انجام می گیرد؟ و در آخر طرف غربی که بارها نشان داده غیر قابل اعتماد است، تضمین الزام آوری برای توافق پیش رو در اختیار ایران قرار می دهد یا خیر؟

چند تن از دیپلمات‌های غربی یادآوری کردند که برداشتن برخی از تحریم‌های حساس علیه ایران مستلزم دیدار و مذاکره مستقیم بین نمایندگان ایران و آمریکاست. ایران تاکنون بارها و باها مذاکره رو در رو با آمریکا را رد کرده است. البته با توجه به اظهارات ضد و نقیض موجود گمانه زنی چنین ملاقاتی در مرحله پایانی مذاکرات نیز مطرح می باشد.

اکنون با توجه به سکوت تیم مذاکره کننده ایران در قبال اینکه چه تصمیماتی در مذاکرات گرفته شده، حساسیت ها و واکنش ها در قبال گزارش رویترز افزایش پیدا کرده است. مردم با وجود تجربه توافق قبلی و بدعهدی طرف های مذاکره کننده و تکرار دوباره برخی اتفاقات با دید شک به روند مذاکرات نگاه می کنند و به دنبال پاسخی هستند تا موجب افزایش اعتمادشان شود.  

واکنش ها به گزارش رویترز

در این راستا پایگاه خبری تحلیلی نور نیوز که نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران است، ساعاتی پس از انتشار گزارش رویترز اولین واکنش را چنین نشان داد:

«رویترز در حالی با ادعای دسترسی به سند ۲۰ صفحه‌ای توافق وین از آزادی زندانیان آمریکایی و اروپایی زندانی در ایران بعنوان بخشی از توافق وین خبر داده که اساسا این موضوع هیچ ارتباطی به مذاکرات وین ندارد. بر خلاف این ادعا هیچ برنامه‌ای برای گفتگوی مستقیم در دستور کار هیئت ایرانی نیست.»

این پاسخ واکنش های بسیاری را در داخل کشور برانگیخت چرا که یک پاسخ مشخص و قانع کننده نبود تا اینکه سرانجام سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در صفحه توییتر خود در این زمینه نوشت: «انتشار اطلاعات نادرست در پوشش گزارش‌دهی رسانه‌ای کاری خطرناک است. توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بی‌منبع تحریف‌شده‌ای که شایعه‌سازی کرده است، بسیار متفاوت خواهد بود. با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی، باید منتظر تحریف‌های بیشتری بود.»

این توئیت سخنگوی وزارت خارجه تا کنون تنها موضع گیری رسمی ایران بعد از انتشار این گزارش می باشد که آن را شایعه دانسته و تکذیب کرده است. البته اگر بتوان توئیت سخنگوی وزارتخانه را موضع رسمی دانست آن هم بعد از انتشار چنین ادعای مهمی.

ایران نه تنها موضع مناسبی در این باره اتخاذ نکرده است که حتی به طور کامل و رسمی هم موارد ذکر شده در این گزارش را قبول یا انکار نکرده است. تاریخ در حال تکرار است؛ متن برجامی که ایران آن را محرمانه میدانست توسط رسانه های غربی در اختیار مردم قرار گرفت و این بار دوباره پیش از توافق مجدد از طرف رویترز مفاد توافق منتشر می شود. اینکه چه میزان از ادعا های رویترز حقیقت دارد و کدام یک در پیش نویس توافق نهایی وجود خواهد داشت را زمان مشخص می کند. اما آن چیزی که مهم است تکرار اشتباهی است که مسئولان جمهوری اسلامی پیش از این نیز آن را مرتکب شده بودند. ضربه اول و قدرت تاثیر آن ترفندی است که بارها و بارها مورد غفلت سیاستمدران ایرانی قرار گرفته.

ای کاش به جای تکذیب و زدن ضربه دوم، سیاسیون با اعتماد بیشتری نسبت به مردم رفتار می کردند. اگر قبل از اینکه چنین اطلاعاتی در سطح جامعه پخش شود اطلاعات درست و لازم از سمت دستگاههای مربوطه اعلام شود علاوه بر ایجاد هم بستگی ملی، موجب افزایش اعتماد مردم نسبت به نظام و مسئولان می شود و در شرایط چنینی تنش ها را به حداقل می رساند.

در زمانه ای که اخبار در کسری از ثانیه پخش می شود عدم اطلاع رسانی از سوی منابع رسمی داخلی نه تنها کمکی به ایجاد آرامش در جامعه نمی کند بلکه باعث می شود تا مردم برای دست یابی به اخبار به رسانه های خارجی و بعضا مغرض روی آورند.  

سوال اینجاست که چرا مسئولین ما در این زمینه ها با شفافیت و صداقت کامل به توضیح اتفاقات رخ داده نمی پردازند و خود را در قبال مردم پاسخگو نمی دانند؟ تا کی قرار است با اتفاقات این چنینی غافلگیر شویم؟

انتهای پیام